Muz Üreticilerinden Mustafa Sever’e Teşşekkür
Anamur Bozyazı Ziraat Odası Başkanı Ahmet Şeref Gümüş, Anamur Bozyazı Ticaret Odası Başkanı Mehmet Tuna, Anamur Hal Komisyoncular Derneği Başkanı Ali Çevik, ortak bir Basın Açıklaması yaparak, her daim Yerli Muz’a sahip çıkan, Muz üreticilerinin sorunlarına çözüm bulmak için mücadele veren, Ak Parti MYK Üyesi Mustafa Sever’e teşekkür ederek, Muz üreticilerinin desteğini ilettiler.
Yazılı olarak yapılan Ortak Basın Açıklamsı Şöyle;
Muz Ülkemiz ve bölgemiz için hayati öneme sahiptir. İklim şartlarından dolayı tropik bir tarım ürünü olması sebebiyle; ağırlıklı olarak Anamur ve çevresinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. İthalat’ta gümrük vergisi ile korumacılık yapılan muz üretiminde son 20 yılda önemli artışlar yaşanmış ve üretim alanı genişlemiştir. 1999 yılında sadece 34.000 ton olan üretim 2022 yılında 29 katın üzerinde bir artışla 997.244 tona ulaşmıştır. Bu rakam, ülkemizin ihtiyacını karşılayabilecek büyüklüktedir.
Sayın Turgut ÖZAL’a giden Anamur heyeti muz’la ilgili talebini ilettiğinde Sayın ÖZAL “Muz liberalizmin simgesidir” demişti. O dönemde bölgemizin yetiştirdiği önemli değerlerden olan Sayın Mustafa SEVER, ithalat genel müdürlüğünde uzman olarak görev yapmaktaydı. Elindeki kısıtlı yetkiye rağmen Sayın Mustafa SEVER’in müsbet çabaları sayesinde liberalizmin simgesi denilen muzu, tekrar Türk çiftçisinin umut ışığı haline getirmiştir. Bu girişimlerin sonucu olarak ithal muza % 145,8 gümrük vergisi uygulamaya başlanmıştır.
1990 lı yıllar da muz tüketimi, ülkemizde kişi başına 1 kg altında iken şu anda 12-13 kg’mı bulmustur. Bu sayede, üretimimiz artarken aynı zamanda tüketimimizde artmış. Bu artışlar üretim ve tüketimde aynı toprağın evladı olan Türk çiftçisi ve Türk Milleti kazanırken, Yerli ve Milli sermayede ciddi ölçüde ithalat yükünden kurtularak rahatlamıştır…
1999 - 2022 dönemi Türkiye muz üretimi çizelgede verilmiştir. 1999 yılında açık muz ve örtü altı muz üretimi neredeyse yarı yarıya iken. Son yıllarda, örtü altı muz yetiştiriciliğinin artmasıyla beraber 2019 yılında toplam muz üretiminde, örtü altı üretimin %77,48'e çıktığını görmekteyiz.
Çizelge 1. Türkiye açıkta ve örtüaltı muz üretimi (ton)
Yıllar
Örtüaltı
%
Açıkta
%
Toplam
1999
15.995
47,04
18.005
52,96
34.000
2000
35.375
55,27
28.625
44,73
64.000
2001
39.335
52,45
35.665
47,55
75.000
2002
66.576
70,08
28.424
29,92
95.000
2003
66.597
60,54
43.403
39,46
110.000
2004
90.928
69,94
39.072
30,06
130.000
2005
101.279
67,52
48.721
32,48
150.000
2006
129.997
72,95
48.208
27,05
178.205
2007
134.815
71,29
54.292
28,71
189.107
2008
146.040
72,62
55.075
27,38
201.115
2009
145.788
71,28
58.729
28,72
204.517
2010
149.233
71,00
60.945
29,00
210.178
2011
161.875
78,39
44.626
21,61
206.501
2012
161.511
77,75
46.216
22,25
207.727
2013
172.006
79,83
43.466
20,17
215.472
2014
180.088
71,47
71.906
28,53
251.994
2015
200.244
74,03
70.256
25,97
270.500
2016
252.149
82,42
53.777
17,58
305.926
2017
321.815
87,21
47.194
12,79
369.009
2018
353.227
70,80
145.661
29,20
498.888
2019
424.837
77,48
123.486
22,52
548.323
2020
728.000
2021
997.244
Kaynak: TUİK, 2023
Muzda artan üretim neticesinde 2001 yılında yeterlilik derecesi %48,4'den, 2019 yılında %77,48'e, günümüzde %100’e ulaşmıştır. (TUİK,2023).
Şekil 1. Türkiye muz üretiminin illere göre dağılımı
Kaynak; TUİK, 2023
Yeni üretim alanlarında, yüksek yatırımlarla beraber gelen örtü altı muz plantasyonlarının tesisiyle, tropik bir meyve olan muzun, yetiştirme teknikleriyle ilgili yayım ve danışmanlık hizmetlerindeki altyapı yetersizliği, gerek üretici gerekse farklı meslek gruplarından gelen yatırımcıların muza yatırım yapmaları, tarıma sermaye transferi açısından olumlu ancak olası riskler karşısında, tarım dışı sektörlerden gelen ‘’Sermaye şirketleri’’ dediğimiz bu yatırımcıların tutum ve davranışlarının belirsizliği muz üretiminde sürdürülebilirlik üzerinde olumsuz etki yapmaktadır.
Muz üretiminin rantabıl oluşu, bazı sermaye şirketlerinin iştahını kabartmıstır. Kontrolsüz verilen hibe destekleri küçük aile işletmelerini, semaye karşısında zor durumda bırakmıştır. Böylelikle büyüyen muz üretimi, üretim fazlası vermeye başlamıştır. Muz, dünyada sadece taze sofralık olarak tüketilmiyor. Donmuş muz, kurutulmuş muz ve muz unu olarak ta tüketilmektedir. Muz üreticisinin önünü açmamız için muzun sanayisine de destek verilmelidir. Katma değeri yüksek ürün ürettiğimiz zaman ihracatın da önü açılacaktır.
Şu anda muz seralarının yapımında sübvansiyonlu kredi verilmiyor. Acilen muzda havza çalışması başlatılmalı muz üretiminde rantabıl olan yerlere sübvansiyonlu krediler ve bakım kredileri arttırılarak, sermaye şirketlerine değil, küçük aile işletmesi dediğimiz çiftçiye tekrar verilmeli. Hal kayıt sistemine, coğrafi işareti olarak alınan Anamur muzu şeklinde işlenmeli. Diğer bölgelerde üretilen muza ‘’Yerli Anamur Muzu’’ yazılmamalıdır. Anamur-Bozyazı Ziraat Odası, Anamur-Bozyazı Ticaret Odası ve Anamur Hal Komisyoncular Derneği olarak
Bir süredir siyaset ve bürokrasiden uzak kalan Sayın Mustafa SEVER’in yokluğunda, bölgemiz tarımı başta olmak üzere Muz üretimi son 3 yıldır sıkıntılı bir sürece girmiştir. İthalat Genel Müdürlüğü ve Ekonomi Bakan Yardımcılığı gibi kritik görevlerde bulunan Sayın Mustafa SEVER tekrar siyasete dönmesi muz üreticilerinin umut ışığı olmuştur. Bölgemiz tarımı ve muz üretimine göstermiş olduğu kalpten gelen ilgi ve alakadan dolayı şahsımız, kurumlarımız ve tüm üreticilerimiz adına kendisine teşekkür ederiz. Muz yetiştiriciliği, bölgemizin ekonomik ve sosyal gelişimine ivme kazandıracak en önemli materyaldir. Bundan sonra da hedefimiz. Hükümetimizin destekleriyle; milletvekillerimiz, yerel yönetimlerimiz, üniversitelerimiz, kamu kuruluşları, sivil toplum örgütleri, özel sektör kuruluşları ve basınımızla birlikte işbirliği ve eşgüdüm içinde Muz yetiştiriciliğine sahip çıkmak ve bölgemizi her alanda daha da ileriye taşımak olacaktır. 25.12.2023