Kahramanmaraş merkezli depremin oluşturduğu etki ve dip dalga, yıkılan 11 ili etkilemekle kalmadı bu 11 ilin çevre periferinde yer alan illeri de etkiledi. Bu illerden birisi de Mersin’di.
Mersin’in gerek jeopolitik gerekse jeostratejik yönüyle dünden bugüne yoğun bir iç göç alan bir kent olduğunu biliyoruz. Deprem hadisesiyle birlikte daha dinamik hale gelen bu iç göç vakası beraberinde yaklaşık 500-600 bin depremzedeyi misafirimiz yaparken özellikle kırsal alana Torosların eteklerine doğru bir hareketlenme bir mobilizasyonu da beraberinde getirdi.
Bu arsa talebi dolayısıyla zaten kısıtlı olan ‘’ REZERV ARSA’’ sorununu da beraberinde getirdi. Bu rezerv arsa sorunu deprem öncesinde 1.000,00-1.500,00 TL olan arsa metre kare fiyat aralığını 2.500,00-3.000,00 TL aralığına yükseltti. Bugün artık arsa alıp üzerine konut veya prefabrik yapı yapma imkânı bir yana 400m2.lik bir arsa alıp üzerine konteynır kondurmak bile hayal oldu.
Peki arsanın bu kadar fahiş olarak artmasının yapay bir köpük oluşturmasının nedeni nedir sorusuna verilecek cevap ise birincisi elbette ki makro ekonomik sebepler; yani enflasyonun getirdiği fiyat artışı ve dolayısıyla alım gücünün düşmesi diğeri ise talebe karşı ‘’ ARSA ARZININ YETERSİZLİĞİ’’ sorunudur.
Zira mikroekonomide bilindiği üzere piyasayı düzenleyen ‘’ arz-talep yasası’’ mevcuttur. Arz fazla talep az ise bu fiyatlarıdüşürürken arz az talep fazla ise bu durum fiyatları yükseltir.
Bugün arsa fiyatlarına dönük köpük büyük oranda arz eksikliği ve talep fazlalığı yani arz-talep dengesizliği ile açıklanabilir. Bu dengesizlik fiyat istikrarsızlığı ile oluşan köpüğü almak için ne yapmak lazım bu soruya cevap aramak buna göre bir tedbirler skalası geliştirmek gerekiyor.
Makroekonomik tedbirler genel siyasetin yani hükümetlerin işi, bizi ilgilendiren ise mikroekonomide kent ölçeğinde neler yapabiliriz bunu konuşmak buna göre bir tedbirler silsilesi geliştirmek gerekiyor.
Bunun için özellikle kırsalda Toroslar yamaçlarında deprem veya doğal afetlere dayanıklı yapılaşmaya daha elverişli alanlarda ‘’ REZERV ARSALAR ÜRETMEK’’ gerekiyor.
Rezerv arsa üretimi fiyatları kısmen aşağıya çekerken ani fiyat oynaklığını piyasa dengesine oturtup arz yetersizliğinin oluşturduğu yapay köpüğü ortadan kalkmasına ve piyasa dengesinin oturması ve istikrarına olanak sağlar.
Burada 1/1000’lik uygulama planlarına altlık oluşturmak ve ilçe belediyelerin elini güçlendirmek için Mersin Büyükşehir Belediyesi’ne büyük iş düşüyor. Zira 1/5000’lik nazım imar planlarının yapımı Büyükşehirlerde Büyükşehir Belediyelerinin Büyükşehir olmayan yerlerde ise İl Özel İdarelerinin yetki ve görev alanındadır.
Peki Mersin’den Toroslara doğru çıkıldığında yeterince rezerv arsamız mevcut mu?
Mersin Büyükşehir’in etap etap 1/5000’lik plan yapımına belli yerlerde başlandığını biliyorum. Ancak bunun hızlandırılması ve kapsayıcılığının daha büyük olması gerekiyor.
Sosyal belediyecilik anlamında elini taşın altına koyan Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin bu soruna da bir el atması bir çözüm getirmesi Mersin’in bunaltıcı sıcağından kaçmak isteyen bu kentin insanlarına nefes aldıracak bir zemin hazırlaması gerekiyor.
Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin ivedilikle rezerv arsa alanları için 1/5000’lik planları kapsayıcı olarak devreye sokması ilçe belediyelerin 3194 sayılı imar kanunun 18.madde uygulaması için yeni rezerv alanları oluşturmasına fırsat vermesi gerekiyor.
Özetle Mersin Büyükşehir Belediyesi’nin 1/5000’lik planları Torosların yayla ve dağlık kesimlerine yaygınlaştırması ilçe belediyelerin 1/1000’lik planların yapılmasında elini güçlendirirken kazan kazan ilkesiyle her iki kurumun harçlardan doğacak gelir kalemlerindeki artışlara kapı aralamakla kalmayacak zeminde depreme dayanıklı imar yönetmeliğine uygun yapılaşma koşullarına altlık oluşturacak ruhsatlı ve inşaat kalitesi yüksek planlı yapılaşmanın önünü açacaktır.
Mersin’in sıcağından kaçmak artık bir konfor olmanın çok ötesine geçmiştir. Gerek arsalara ulaşabilirlik gerekse fiyat istikrarının yakın vadede yerli yerine oturması için aynı anda pek çok alanda daha etkin ve daha kapsayıcı bir plan sarmalının devreye konulması zaruret görünüyor.