Aday listeleri üzerine bir değerlendirme

31 Martta yapılacak yerel seçimler için kum saati işlemeye devam ederken, seçime katılacak partiler, adaylar, adayların listeleri, hatta muhtarlar, muhtar adayları gündemin ilk sırasındaki yerini koruyor.  

Kum saati işliyor dedik, Yüksek Seçim Kurulu tarafından açıklanan seçim takvimine göre, seçime katılacak partiler, aday listelerini 20 Şubat 2024, Saat 17.00’ye kadar ilçe seçim kurullarına teslim ettiler. Yine geç kalanlar, listeyi teslim etmeye yetişemeyenler oldu.  

Seçim sürecine geri sayım devam ederken, her gün yeni bir sorun karşımıza çıkıyor. Aday adaylığı aşamasından adaylık sürecine geçişte, adayların veya ilçe yönetimlerinin hazırladığı ve ilçe seçim kuruluna teslim edilen meclis üyeliği listeleri, hatta meclis üyeleri listesindeki sıralama başlı başına birer sorundur. Bu nedenle ilçe seçim kuruluna teslim edilen listelerin ortaya çıkması ile birlikte, bazı çevrelerde homurdanmalar, yüksek sesle bağırıp çağırmalar, sövüp saymalar, kızmalar, küsüp, gitmeler, karşılıklı tartışmalar, kavgalar gibi, değişik tepkilere şahit olduk.

Ülkemizde demokratikleşme ve halkın seçimler yoluyla yönetime katılması, 1839’larda Tanzimat fermanı ve birinci meşrutiyetin ilanına kadar gider. Cumhuriyetin kurulmasından sonra çok partili hayat için bazı denemeler olmuşsa da, 1946 seçimlerine kadar ciddi bir gelişme yoktur. İkinci dünya savaşından sonra bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de seçimlere birden çok partinin katılmasının önü açılır. Ancak 1876’dan yüzeli yıl, 1946’dan 70-80 yıl geçmesine rağmen bu sürecin sağlıklı işlediği düşünülemez. Bu nedenle her seçim döneminde tartışmalar devam eder gider. Böyle hoş olmayan şeylerin yaşanmaması için öncelikle insanlarımızın düşünce yapısının değişmesi, kendi hak ve sorumluluklarının bilinmesinin yanı sıra başkasının hak ve hukukuna saygılı olunması gerektiğinin bilinmesi gerekiyor.  

Devam edelim.

Seçim takvimine göre, ilçe seçim kurullarına teslim edilen aday listelerindeki, eksiklikler ve değişiklikler, yine süresi içinde tamamlanarak kamuoyunun bilgisine sunuldu. Bundan sonraki aşama, aday ve aday listelerinin yasal gerekleri yerine getirip getirmediğinin belirlenmesi, itirazların değerlendirilip, 3 Mart 2024 tarihinde kesin listelerin yayınlanması olacak.

Bölgemiz ve kentimizde hangi partiler kimleri aday yapmış, kimleri meclis listesine yazmış, kimleri liste dışı bırakmış tartışacak değiliz. Zira her partinin, her adayın kendine özgü tutum ve davranışları vardır. Buna halk arasında “her yiğidin ayrı bir yoğurt yemesi olur” derler.  

Seçimi kazanmak için yola çıkan her belediye başkan adayı, rahat hareket edebileceği, anlaşabileceği, kafa yapısına uygun bir liste ile yola çıkmak ister. Fakat bu konuda yetki partinin genel merkezinde, il veya ilçe yönetimindedir. Daha önce yayımlanmış yazılarımızda ifade ettik. Partiler öyle veya böyle aday belirlemeyi genel merkezin yetki alanı içinde görüyor. Bu dönem de belediye başkan adayları genellikle genel merkez tarafından belirlenip, açıklandı.

Genel merkez tarafından belirlenip, gönderilen belediye başkan adayları, ilçe yönetimi ile uyum içinde ise önemli bir sorun yaşanmaz. Böyle durumlarda adayın hazırladığı liste, ilçe yönetimi tarafından onaylanıp, ilçe seçim kuruluna sunulur. Ama aday ile yönetim arasında görüş ayrılıkları, sıkıntılar var ise çoğu zaman sorun çıkar.

Eski bir politikacı, “işini bilen güçlü bir başkan, göstermelik, her istediğini onaylattırabileceği bir liste ister, ama güçlü olmayan bir başkan, güçlü bir ekip ile yola çıkmaya çalışır”, diyor. Kendisi de geçmişte belediye meclis üyeliği yapan bu politikacının sözleri ile kent yönetimi için yola çıkan adayları ve listelerini karşılaştırabilirsiniz.

Bize göre; bir kenti yönetecek hem başkan, hem de ekibi güçlü olmak zorunda. Her ikisi de güçlü olacak ki, kentin bugünü, yarını ve çok daha sonraları için doğru ve sağlıklı kararlar alınabilsin. Tersini de düşünebilirsiniz;  zayıf bir başkan, güçlü ekip veya zayıf bir başkan, yetersiz bir ekip, kentin dünü, bugünü ve geleceğini karartan, uygulama ve kararlara imza atar ve bunun acısını uzun yıllar halk çeker.

Belediye başkan adayların belirlenmesi, meclis listelerinin hazırlanması ve seçim kuruluna teslim edilecek listeler, eskiden beri hep çekişmeli ve tartışmalıdır. Yine gelenek bozulmadı ve bol tartışmaları, kavgalı, gürültülü, çekişmeli, hatta küsmeli darılmalı bir süreç oldu.

Toplumbilimciler açısından seçimler, bir ülkenin ve halkın gelişmişlik düzeyinin göstergesidir. Gelişmiş ülkelerde, şu yaşamakta olduğumuz kısır çekişmelerin hiçbiri olmaz. Çünkü o ülkelerde kişiden kişiye değişmeyen yasalar ve kurallar vardır. Bu kurallara uygun hareket etmek bir vatandaşlık görevidir. O nedenle önüne gelen herkes, sistem ve kuralları kafasına yorumlayıp, değiştiremez. Değiştirmeyi de aklının ucundan geçirmez, düşünmez. Hatta başarısız olduğunu gördüğü anda istifa eder.

Bitirelim.

Şubat ayı sonlarındayız, ikinci cemre düşüyor. Havanın sağı solu belli olmuyor. Bir bakıyorsunuz hava günlük güneşlik, bir bakıyorsunuz bulutlu yağdı yağacak. Böyle havalar hasta eder adamı.

Hoşça ve sağlıcakla kalın.